28 stycznia 2023

Dokładnie 450. lat po uchwaleniu Konfederacji Warszawskiej, w Sali Kolumnowej Sejmu Rzeczypospolitej odbyła się konferencja poświęcona temu wydarzeniu.

Wykład na temat „Konfederacja Warszawska – co zawdzięcza jej Rzeczpospolita?” wygłosił prof. Wojciech Kriegseisen z Instytutu Historii PAN. Zwrócił uwagę, że Konfederacja Warszawska wprowadzała równouprawnienie, a nie tolerancję. Historyk przypomniał, że w drugiej połowie XVI w. i pierwszej połowie XVII w. w polskiej polityce rządziła zasada kompromisu i porozumienia, a symbolem tej zasady jest właśnie Konfederacja Warszawska.

W ramach uroczystości w sejmie odbyła się również dyskusja panelowa „Konfederacja Warszawska wczoraj i dziś”, w której wzięły udział m.in. poseł Urszula Pasławska i ks. Halina Radacz.

Poprzedniego dnia, w Muzeum Żydowskim w Oświęcimiu odbyła się dyskusja panelowa na temat „Ku temu co wspólne, z szacunkiem dla tego co różne”. Wziął w niej udział m.in. bp Jerzy Samiec.

Okolicznościową uchwałę przyjął przez aklamację Sejm Rzeczpospolitej. „Polska aktem najwyższego rzędu wprowadziła powszechną tolerancję wyznaniową oraz równość obywateli wobec prawa. Prawo do wolności religii stało się w ten sposób filarem Rzeczypospolitej, a do jego przestrzegania musiał zobowiązać się każdy nowo wybrany władca” – podkreślili. Jak przypomniano, ustawą tą „po raz pierwszy w dziejach wprowadzono do ustroju państwa wymogi obecnie nazywane prawami człowieka, wyprzedzając o kilka wieków powszechne prawodawstwo.”

Następnie, w Archiwum Głównym Akt Dawnych, odbył się pokaz aktu Konfederacji. Uwierzytelniony 209 pieczęciami woskowymi pergaminowy akt Konfederacji Generalnej Warszawskiej jest, ze względu na bezpieczeństwo, niezwykle rzadko wystawiany publicznie.

Obchody zakończyły się nabożeństwem ekumenicznym, które odbyło się w ewangelickim kościele św. Trójcy w Warszawie. Wzięli w nim udział przedstawiciele – duchowni i wierni – różnych wyznań i religii.

Kazanie wygłosił bp Jerzy Samiec.

– Wspominamy dokument który chronił i gwarantował swobodę. Dziś mamy przed sobą podobne zadanie. Kościoły, ale również inne religie, razem powinniśmy walczyć o to, aby w naszej Rzeczpospolitej było miejsce dla wszystkich, którzy są w mniejszości lub są prześladowani za swoje poglądy, przekonania, wiarę, pochodzenie lub brak wiary i deklarowany ateizm – mówił duchowny.

Przypomniał też, że Polska była kiedyś miejscem, w którym schronienie znajdowali ci, którzy musieli uciekać ze swoich ojczyzn. – Jestem niezwykle dumny, że zdaliśmy i zdajemy egzamin w stosunku do Ukraińców i Ukrainy. Ale nie sposób nie wspomnieć o innych, którzy również szukają u nas schronienia – a my odmawiamy, wyrzucamy, wypychamy i budujemy mury, choć akurat z murami mamy tak bolesne doświadczenia – powiedział.

Konfederacja Warszawska została uchwalona na sejmie 28 stycznia 1573 roku. Sygnatariusze tego aktu prawnego zobowiązali się do nienarzucania wiary siłą i przeciwstawiania się takim praktykom. Dokument gwarantował też swobodę w wyborze wyznania i równouprawnienie wyznań. Był zaprzysięgany przez kolejnych królów Rzeczpospolitej.

Konfederacja warszawska znalazła się w większości szkiców historii tolerancji wydanych zarówno w Europie, jak i w USA. Dokument był wielokrotnie przedrukowywany i tłumaczony na inne języki. Trafił także na Listę Światową Programu UNESCO „Pamięć Świata”.