Oświadczenie synodalnej Komisji ds. pastoralnych
Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP w sprawie małżeństwa
przyjęte 18 października 2015 we Wrocławiu

W Wyznaniu augsburskim czytamy o Kościele, że jest: „…zgromadzeniem świętych i szczerze wierzących”[1]. W tym samym duchu wypowiada się ks. dr Marcin Luter w Dużym katechizmie: „Wierzę, że na ziemi istnieje święta gromadka ludzi i zbór prawdziwie świętych, którego jedyną głową jest Chrystus; zgromadzony przez Ducha Świętego, trwa on w jednej mierze, myśli i przekonaniu, obdarzony różnymi darami, lecz zgodny w miłości, bez podziałów i rozdarcia. Ja jestem jego cząstką i członkiem, współuczestnikiem, mającym udział we wszystkich dobrach, jakie posiada…”[2].

W rozumieniu Kościoła Ewangelicko –Augsburskiego w RP, Kościół jest społecznością ludzi wierzących w Jezusa Chrystusa, jako Syna Bożego, Pana Kościoła, Zbawiciela i Nauczyciela prawdziwie chrześcijańskiego życia, opartego na ewangelii, głównie na przykazaniu miłości. Świętość społeczności i wierność powołaniu realizuje się na różnych poziomach życia społecznego i publicznego, a więc także w sferze życia rodzinnego, parafialnego i kościelnego.

Kościół Ewangelicko – Augsburski w RP wierzy i naucza, że współuczestnicząc w dobrach zbawienia, wszyscy chrześcijanie są wzajemnymi uczestnikami ludzkich ciężarów, brzemion, trosk i krzyży. Społeczność wierzących w Jezusa Chrystusa jest pełną wspólnotą, to znaczy, że radości i smutki jednego członka społeczności wierzących są radościami i smutkami całej wspólnoty. Kościół jest powołany do wiary w Boga i wzajemnej miłości, do modlitwy i współczującego dźwigania brzemion.

Powołanie i świętość rodziny

Kościół Ewangelicko – Augsburski w RP uważa, że instytucja małżeństwa i rodziny należy do porządku stworzenia w myśl słów z 1 Księgi Mojżeszowej 1,26-28: „Potem rzekł Bóg: Uczyńmy człowieka na obraz nasz, podobnego do nas i niech panuje nad rybami morskimi i nad ptactwem niebios, i nad bydłem, i nad całą ziemią, i nad wszelkim płazem pełzającym po ziemi. I stworzył Bóg człowieka na obraz swój. Na obraz Boga stworzył go. Jako mężczyznę i niewiastę stworzył ich. I błogosławił im Bóg, i rzekł: Rozradzajcie się i rozmnażajcie się, i napełniajcie ziemię, i czyńcie ją sobie poddaną”. Jednakże prokreacja nie jest jedynym celem małżeństwa. Z powodów biologicznych, kulturowych i społecznych ów cel nie zawsze jest możliwy do zrealizowania.

Jeśli Stary Testament zawiera przepisy prawne dotyczące małżeństwa i rodziny (uwzględniające warunki życia w dobie historycznego Izraela), za którymi stoi nie tylko autorytet Mojżesza, lecz przede wszystkim świętego Boga, to oznacza, że stwórczym zamiarem Boga jest świętość małżeństwa i rodziny, oparta na posłuszeństwie Bogu i życiu w społeczności z Bogiem. Szczególnym strażnikiem świętości małżeństwa i rodziny jest Dekalog.

Wcielenie Syna Bożego, z wszystkimi tego konsekwencjami, uświęcenie małżeństwa i rodziny przez uczestniczenie Jezusa w weselu w Kanie Galilejskiej, częste przebywanie w domu Marii, Marty i Łazarza w Betanii, chociaż nie stawia rodziny w porządku zbawienia, jednak uświadamia Kościołowi, że Bogu miłe jest zbawienie człowieka we wspólnocie i wraz z nią, o czym przekonuje misyjna i duszpasterska praktyka chrześcijan pierwszego pokolenia „I wprowadził ich (stróż więzienny) do swego domu, zastawił stół i weselił się wraz z całym swoim domem, że uwierzył w Boga” Dz 16,34; „A Kryspus, przełożony synagogi, uwierzył w Pana, wraz z całym swoim domem” 18,8a.

Liczne wskazania i pouczenia, dotyczące życia małżeńskiego i rodzinnego w listach apostolskich, głównie św. Pawła i św. Piotra, mają na celu budzenie w małżeństwie i rodzinie wiary w Jezusa Chrystusa i umacnianie w niej dzieła zbawienia.

Na podstawie Pisma Świętego, jedynej normy wiary i życia chrześcijańskiego: „Wierzymy, nauczamy i wyznajemy, iż jedyną regułą i normą, według której powinno się oceniać i osądzać wszystkie nauki i wszystkich nauczycieli, nie może to być żadna inna, jak tylko prorockie i apostolskie pisma Starego i Nowego Testamentu, jak to zostało napisa­ne: „Słowo Twoje jest pochodnią nogom moim i światłością ścieżkom moim” (Ps 119,105) i św. Paweł mówi: „Choćby anioł z nieba zwiastował odmienną Ewangelię, niech będzie przeklęty” (Ga 1,8)”[3].

Kościół Ewangelicko – Augsburski w RP rozumie małżeństwo jako: „…darowaną przez Boga możliwość życia mężczyzny i kobiety. Jest ono przymierzem dwojga osób, mężczyzny i kobiety, zobowiązanych do wspólnego życia we wzajemnej miłości, odpowiedzialności, dzieleniu brzemion, zaufaniu, modlitwie i doskonaleniu się. Istotnymi przymiotami małżeństwa są: jedność i nierozerwalność, które w małżeństwie chrześcijańskim nabierają szczególnej mocy z racji Bożego ustanowienia i autorytetu (1 Mż 1,27n; 2,18-24; Mt 19,3-8; Mk 10,6-9.11n; 1 Kor 7,10n; Ef 5,22-33; Kol 3,12-19.23n; 1 P 3,1-7).

Małżeństwo ewangelickie, jako cząstka Kościoła, jest społecznością świętych, powołaną do budowania się w dom duchowy i umacniania się w wierze przez słowo Boże, sakramenty i modlitwę. (…) Podstawowym prawem i obowiązkiem małżonków jest życie w miłości, wierności, jedności i nierozerwalności oraz tworzenie rodziny i wychowanie dzieci w wierze i wierności Kościołowi”[4].

Dlatego Kościół błogosławi małżeński związek kobiety i mężczyzny oraz modli się o założoną przez nich rodzinę.

Kościół Ewangelicko – Augsburski w RP do celów życia rodzinnego zalicza:

– cele w porządku stworzenia: wychowanie dzieci, opieka nad nimi, zapewnienie im warunków i środków do życia, zapewnienie edukacji;
– cele w porządku zbawienia: religijne wychowanie dzieci, a więc wpojenie im zasad ewangelickiej wiary i postępowania; zagwarantowanie życia w społeczności z Bogiem na łonie rodziny, parafii i Kościoła.

Kościół Ewangelicko – Augsburski w RP prowadzi stałą działalność wychowawczą oraz duszpasterską wobec osób pragnących zawrzeć małżeństwo, będących małżonkami i tworzących rodziny:

– rozmowy na temat małżeństwa i życia rodzinnego;
– rozmowy przedmałżeńskie z narzeczonymi;
– spotkania z kobietami, mężczyznami, małżonkami (na różnych szczeblach: parafialnych, diecezjalnych i kościelnych);
– w programie nauczania kościelnego dla dzieci i młodzieży umieszcza lekcje, których celem jest afirmacja małżeństwa i rodziny, wychowanie do małżeńskiej odpowiedzialności i zdolności tworzenia trwałych związków;
– opracowuje i rozprowadza publikacje, dotyczące życia małżeńskiego, rodzinnego, wychowania dzieci itp.;
– organizuje ewangelizacje, katechezy oraz rekolekcje;
– prowadzi telefoniczną oraz internetową służbę duszpastersko-poradniczą;
– przygotowuje duchownych do pracy duszpasterskiej wśród małżeństw i rodzin.

Kościół stoi na straży nierozerwalności małżeństwa, oferując, na ile jest to możliwe duszpasterskie wsparcie w przeżywanych kryzysach i zaistniałych konfliktach, prowadząc każdorazowo indywidualne mediacje. Kościół jest jednak świadom istniejącej rzeczywistości. Mimo podkreślania nierozerwalności małżeństwa, zdaje sobie sprawę, że ze względu na grzeszną naturę człowieka, mimo czynionych prób ratowania, może niejednokrotnie dochodzić do rozpadu małżeństwa. W takiej sytuacji Kościół obejmuje opieką duszpasterską wszystkie osoby dotknięte rozwodem i jego konsekwencjami, w szczególności dotyczy to dzieci.

Kościół głosząc nieustającą potrzebę pokuty, zachęca równocześnie do korzystania z darów Bożej łaski (Sakrament Ołtarza), w niczym nie ograniczając dostępu do niej osobom rozwiedzionym, ani zawierającym ponowny związek małżeński.

Kościół dostrzega problem złożoności przyczyn i kontekstów doprowadzających do rozpadu małżeństwa. Postrzega ten fakt jako dramat i tragedię. Równocześnie Kościół jest świadom, że u podstaw rozpadu małżeństwa jest grzech, który wymaga pokuty i pojednania z Bogiem.

Jako spadkobiercy zasady sola gratia (jedynie łaska) ufamy, że „jeśli wyznajemy grzechy swoje, wierny jest Bóg i sprawiedliwy i odpuści nam grzechy, i oczyści nas od wszelkiej nieprawości” 1 J 1,9). Dlatego nie zamykamy drogi do ponownego zawarcia związku małżeńskiego, każdorazowo postrzegając ten fakt w kategorii darowanej szansy (nowego startu). Powyższe nie może podważać autorytetu Kościoła.

---

[1] Wyznanie Augsburskie, [w:] Księgi Wyznaniowe Kościoła Luterańskiego (dalej KWKL), art. VIII, Bielsko-Biała 1999, s. 145.

[2] Duży katechizm, [w:] KWKL, s. 100.

[3] Formuła Zgody, cz. 1, [w:] KWKL, s. 397.

[4] 2.3. Duszpasterstwo małżeństwa i rodziny par. 107 i 110, [w:] Pragmatyka Służbowa Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w RP , s. 21.